Aşılama yöntemi bir yıl boyunca düzenli ilişkiye rağmen gebe kalamamış ve infertilite tanısı almış hastalara uygulanan bir yardımcı üreme yöntemidir. Gebe kalmak istenen sürenin üstünden 1 yıl geçmiş ve gebelik elde edilememişse gerekli testler sonucunda aşılama yöntemi uygulanabilir. 35 yaş üzerindeki kadın hasalar için, yumurtalık rezervi daha hızlı kaybedildiğinden, araştırma için bekleme süresi 1 yıldan kısa tutulmalıdır. Aşılama yöntemi diğer yöntemlere göre oldukça basit ve hemen hemen ağrısız bir uygulamadır. Daha düşük dozda ilaç ve maliyet gerektirmesi sebebi ile tercih edilebilir ancak aşılama tedavisinin başarı şansı tüp bebek tedavisine göre oldukça düşüktür ve gebe kalamayan hastalarda tedavinin başarısız olma sebebi hiçbir zaman bilinememektedir.
Aşılama işleminin uygulanabilmesi için erkekte işlenebilecek özellikte sperm olması ve kadının da yumurta gelişiminde sorun olmaması gerekmektedir. Ayrıca kadında tüplerden en az bir tanesinin açık olması da aranan şartlardan biridir.
Aşılama Kimlere Uygulanabilir?
- Erkekte sperm hareket ve sayısında hafif düşüklük saptanmışsa,
- Kadında, polikistik over hastalığı gibi yumurtlama fonksiyon bozukluğu,
- Açıklanamayan infertilite olguları,
- Vajinismus gibi cinsel birlikteliğin sağlanamadığı durumlar; gibi nedenlerden dolayı aşılama yöntemi uygulanabilir.
Aşılama İşlemi
Aşılama işlemi birkaç dakika süren ağrısız bir yöntemdir. Aşılama tedavisi, kadında düşük dozda ilaçlar ile (bazen hap, bazen hap ve iğne tedavisi olabilir) birkaç adet yumurtanın olgunlaştırılması ve yumurtaya son olgunluğunu veren çatlatma iğnesinin yapılmasını takiben aşılama zamanı belirlenir. Aşılama zamanında hastanın eşinden sperm örneği alınıp, bu spermler içinde en hareketli ve şekli düzgün olanlar laboratuarda santrifüj ve yıkama yöntemleri ile seçilerek bir kateter yardımı ile anne adayının uterus kavitesine (rahim boşluğu) bırakılır. İşlem sonrası 20-30 dakika dinlenme sonrasında hastanın normal hayatına dönmesi mümkün olabilmektedir. Bu tedavide amaç, hem sperm örneğini daha sağlıklı ve konsantre hale getirmek, hem de spermin katetmesi gereken yolun bir kısmını direkt aşmasını sağlamaktır. IUI tedavisinin en uygun hastada bile başarı şansı %15-20 civarındadır. Bunun sebebi, aşılamada spermin yumurta ile karşılaşacağının, veya spermin yumurtayı dölleyeceğinin garanti altına alınamamasıdır. İki kez aşılama denedikten sonra gebelik ve canlı doğum gerçekleşmeyen hastaların tekrar değerlendirilmesi ve gerekirse tüp bebek tedavisine yönlendirilmesi gerekmektedir. İleri yaş grubunda over (yumurtalık) rezervi hızla azaldığı için, zaman kaybetmemek adına IUI tedavisi’nden ziyade direkt tüp bebek tedavisi tercih edilmektedir.